Horlama Nedir?
Horlama, uyku sırasında soluk alıp verirken yumuşak dokuların titreşmesinden kaynaklanan bir sestir. Titreşime neden olan durum uyku esnasında solunum kasları, yumuşak dokuların gevşemesi ve hava yolunun bir miktar daralmasıdır. Hava daha dar bir alandan geçerken çevredseki dokularda titreşime neden olur. Genel olarak basit horlamalarda özellikle sırt üstü yatar pozisyonda dil geriye doğru kaymakta ve hava yolunu daraltmaktadır. Böyle bir durumda hasta yan yatar pozisyona geçtiği zaman çoğu zaman horlama geçer veya azalır.
Genel olarak basit horlamalarda kilo verme, uyku saatlerinden önce alkollü içki almama,burun bantları yapıştırma,yüksek yastıkla yatma, gibi basit önlemler faydalı olmaktadır. Ayrıca hastalara sırt üstü yatmalarını önlemek için sırta tenis topu büyüklüğünde bir top bağlayarak yatmaları önerilebilir.
Horlamanın en önemli nedenlerinde biri alt çenenin geride olması dolayısıyla dil, yumuşak damağınpozisyonel olarak daha geride konumlanması ve hava yolunu daralmasıdır. Bu darlık ortodontistler tarafından rutin alınan sefalometrik filmlerde de gözlenebilir. Alt geriliğine bağlı horlamalar çocukluk çağında da görülebilir hatta uyku apnesi de çocuklarda gelişebilir. Uyku apnesi basit horlamadan farklıdır ve daha ileri boyutudur. Hava yolundaki daralma uyku esnasında tıkanmaya kadar gider ve o süreçte hasta nefes alımı en az 10 sn süreyle durur. Bu durum gece içinde sık tekrarlayabilir. Tabiki aileler horlayan çocuklarında paniğe kapılmamalı çocuklarını KBB uzmanına ve çene problemi açısından ortodonti uzmanına götürmelidir. Uyku apnesi ciddi bir durumdur ve her horlama gözlenen çocukta vardır denilemez. Bu horlama ağız solunumun da arttırdığı basit bir horlama da olabilir. Kesin teşhis uyku laboratuvarlarında koyulmaktadır.
Ortodontik olarak biz neler yapabiliriz?
Tıp hekimleri tarafından ciddi vakalarda uygulanan pozitif hava basıncı (CPAP) tedavisinden yumuşak damak ve küçük dil bölgesini içeren çeşitli cerrahi teknikler mevcuttur.
Bizim yapmamız gereken öncelikle büyüme ve gelişim çağı çocuklarında alt çene geriliği varsa mutlaka zamanında büyüme bitmeden müdahale edilmelidir. Böyle vakalarda ortodonti uzmanları alt çenenin öne doğru büyümesini hızlandıran ve arttıran aygıtlar kullanarak büyümeyi yönlendirebilmektedir.
Büyüme ve gelişimin bittiği basit horlama vakalarında alt çeneyi öne taşıyan ve dilin geriye gitmesini engeelyen ağız içi aygıtlar ortodontistler tarafından yapılabilir. Bu aparey hastanın yatmadan önce taktığı ve sabah çıkarttığı bir aygıttır. Özellikle erişkin yaşlarda hastalar aygıt kullanımında zorlansalar da aygıt alt çeneyi dolayısıyla dili öne doğru hareket ettirdiği için rahat solunum ve düzgün uyku hastaya yaşamsal kalite sağlamaktadır.
Yine büyüme ve gelişimi bitmiş vakalarda alt çenenin veya iki çenenin de birden öne taşındığı çene cerrahileri (ortognatik cerrahiler) de tedavi seçenekleri arasındadır. Tabiki hastayı doğru teşhis etmek ve bu durumu tıp hekimleriyle de konsülte etmek gerekir.
